تلاقی متاورس با لجستیک و زنجیره تامین: یک پیوند مبارک!
۶ ماه پیش بود که مارک زاکربرگ ناگهان اعلام کرد نام کمپانی فیسبوک به متا تغییر کرده است. از پی این خبر جنجال بزرگی به پا شد و موج اصلی این جریان، ارتباط این نام جدید با مفهوم متاورس بود. ناگهان زمزمه یک سوال در تمام دهانها پیچید: «متاورس چیست؟»
پیش از تغییر نام فیسبوک به متا، تعداد کسانی که درباره متاورس اطلاعات داشتند بسیار کم بود و عمدتا به دانشمندان مشغول به کار در حوزه تکنولوژیهای نوظهور و البته خبرنگاران و فعالان این حوزه محدود میشد. حالا اما ۶ ماهی میشود که نام متاورس بر سر زبانها افتاده و همه اعتراف میکنند تاریخ در شرف تجربه نقطه عطفی جدید است. تکنولوژی متاورس در آیندهای نهچندان دور زندگی نسل بشر را دگرگون خواهد کرد و این از کسی پوشیده نیست.
حالا که خبر این تغییر جدید در جهان پیچیده، آنها که باهوش و پیشرو هستند در این تکنولوژی عمیق میشوند، لایههای آن را واکاوی میکنند و برای پیشبینی اثری که متاورس بر بخشهای مختلف کسبوکار آنها میگذارد تلاش میکنند. ما هم در این مطلب با تحلیل و بررسی اطلاعاتی موجود، تلاش کردیم اثر متاورس بر لجستیک و زنجیره تامین را پیشبینی کنیم.
همراهی با این تحلیل یک پیشنیاز دارد و آن شناخت مفهوم متاورس است. اگر قبلا اینجا و آنجا کمی درباره متاورس خواندهاید و شنیدهاید؛ اما اطلاعات دقیقی ندارید، یا اگر هیچ از آن نمیدانید، چند پاراگراف بعدی مخصوص شماست. اگر هم مطالعهای دقیق در این زمینه داشتهاید و به خوبی با این زمینه آشنایی دارید، لطفا به اندازه چند پاراگراف با ما همراه شوید تعریف متاورس را یک بار دیگر از زبان ما بخوانید، تا مطمئن شویم به زبانی مشترک برای بحث رسیدهایم.
متاورس چیست؟ یا بهتر بگویم، کجاست؟
امروز، صحبت درباره متاورس میتواند کمی شبیه بحث درباره اینترنت در دهه ۷۰ میلادی (حدود دهه ۵۰ شمسی) باشد. زمانی که بلوکهای سازنده نسل جدید ارتباطات آنسوی دنیا در حال ساختهشدن بودند و گرچه واضح بود اینترنت به وجود میآید، اما کسی مطمئن نبود که پیامدهای آن چقدر عمیق یا گسترده خواهند بود.
Metaverse یا محیط مجازی فراگیر که از انواع مختلف تعامل آنلاین پشتیبانی میکند، فقط محصول فیسبوک نیست. این ترند جدید و محبوب دنیای تکنولوژی تقریبا توسط تمام شرکتهای بزرگ حوزه تکنولوژی دنبال میشود.
واژه متاورس ترکیبی است از پیشوند یونانی Meta به منای ورا یا فراتر از چیزی بودن و واژه انگلیسی Universe به معنای جهان. همین واژه برای فهم ابتدایی موضوع کافی است: نسل جدید اینترنت که بر پایه ارائه تجربیات فراگیر و چندحسی به کاربران از طریق استفاده از فناوریهای متعدد ساخته شده است. جالب است بدانید این واژه اولینبار در دهه ۹۰ میلادی و در یک رمان علمی-تخیلی به کار رفته است.
اگرچه پیشرفت فناوریهای جدید مانند بلاکچین و واقعیت مجازی این مفهوم را محبوبتر کرده، اما پیش از این بازیها و فیلمهایی بودهاند که سعی کردهاند تجربیات چندحسی را تقلید کنند. نمونه آن جامعه مجازی «زندگی دوم» (Second Life) است که در آن کاربران جهانی مجازی را از صفر خلق میکنند. شاید دیدن فیلم سینمایی «Ready Player One» هم بتواند در درک این حس به شما کمک کند.
گفتیم متاورس نسل جدیدی از اتصال به اینترنت است؛ این یعنی چه ویژگیهایی دارد؟
ویژگیهای اصلی متاورس
۱. تعامل: کاربر میتواند با سایر کاربران، اشیاء فیزیکی یا هر سناریوی مجازی ممکن، ارتباط برقرار کند.
۲. شبیهسازی: محیط متاورس درست شبیه جهان واقعی ما، تابع قوانین فیزیک است. این ویژگی تضمین میکند که کاربر دسترسی اولشخص و تجربهای چندحسی (به صورت واقعیت مجازی یا VR) خواهد داشت.
۳. محیط غیرمتمرکز: مالکیت واقعیتهای شبیهسازیشده میتواند توسط کاربران توزیع یا فروخته شود.
۴. واقعیت پایدار: قطع شدن موقت ارتباط با متاورس به این معنی نیست که فعالیت مجازی متوقف میشود
نقطه اتصال متاورس و زنجیره تامین
متاورس به انواع صنعتها و کسبوکارها مرتبط خواهد شد. صنعتهایی که هرکدام زنجیره تامین خاص خود را دارند. بیایید نگاهی به چند صنعتی که قبل از همه با متاورس درگیر شدهاند بیندازیم.
تجارت الکترونیک را در نظر بگیرید؛ متاورس میتواند ترکیبی از تجربه حضور در فروشگاه و دریافت خدمات مشتریان در کنار راحتی خرید از خانه را در اختیار مشتری قرار دهد. توانایی برقراری یک تعامل همهجانبه و چندبعدی با محصولات، درک ویژگیها و امکانات آنها، دریافت پاسخ سوالات در زمان واقعی قبل از خرید، و در عین حال حضور فیزیکی در خانه -یا هرجا که دوست دارید!- میتواند رفتار مصرفکننده را به کلی تغییر دهد.
ویژگیهای اصلی متاورس -تعامل، محیط غیرمتمرکز و واقعیت پایدار- میتواند به بهبود فرآیندها و حذف هزینههای بیش از حد در حوزههای مختلف کسبوکار مانند بخشهای صنعتی یا زنجیره تامین یک شرکت کمک کند.
در سطح سازمانی، متاورس برگزاری جلسات از راه دور و با تاخیر کم را امکانپذیر میکند. جلساتی که در آن همه شرکتکنندگان شبیهسازی شدهاند تا در یک اتاق حضور داشته باشند. Oculus که شرکتی تحت مالکیت متا (فیسبوک سابق!) است و دستگاههای واقعیت مجازی تولید میکند، از اپلیکیشنی به نام Horizon Workrooms رونمایی کرده که در آن هر کاربر میتواند با آواتار خود و بدون نیاز به اشتراکگذاری فضای فیزیکی در جلسات شرکت کند.
در فضای تولید و لجستیک، برنامههایی وجود دارند که شبیهسازی دیجیتالی از محیط تهیه میکنند، جریانهای کاری را طراحی و ناکارآمدیها را شناسایی میکنند و به همین طریق باعث افزایش قابل توجه بهرهوری میشوند. نمونه آن را میتوان در پیادهسازی نرمافزار Nvidia Omniverse در مجموعه BMW دید.
مزایای متاورس برای کسبوکارها به تولید و تجارت الکترونیک محدود نیست. شبیهسازیهای دیجیتالی میتوانند کارآیی را در فرایندهای لجستیک و عملیات زنجیره تامین افزایش دهند. جنسن هوانگ مدیرعامل Nvidia در مصاحبهای با CNBC گفت شرکتها میتوانند با کمک تکنولوژی متاورس هزینههای عملیاتی خود را کاهش دهند.
تکنولوژیهای تشکیلدهنده متاورس حتی در سادهترین حالت خود پتانسیل ایجاد انقلابی بزرگ را دارند که تعاملهای دیجیتال ما را زیرورو میکند و سطح گستردهای از تاثیرگذاری نه فقط بر مصرفکننده، بلکه بر رفتارها و ساختارهای سازمانی خواهد داشت. میتوانیم ساعتها از اثر متاورس بر زنجیره تامین در صنایع مختلف بگوییم و باز هم حرفی برای گفتن باشد. بهتر است به سراغ چگونگی این تاثیر برویم.